Η παλιά και η νέα γεννιά ή εμείς κι αυτά

Έλαβα σήμερα ένα mail που με έβαλε σε σκέψεις... το αντιγράφω όπως ακριβώς το έλαβα, και μετά απαντω. Συγγνώμη αλλά αυτό το άρθρο βγαίνει λίγο μακρύ...

Αφιερωμένο σε όσους γεννήθηκαν πριν το 1985

H αλήθεια είναι ότι δεν ξέρω πώς καταφέραμε να επιβιώσουμε. Ήμαστε μια γενιά σε αναμονή: περάσαμε την παιδική μας ηλικία περιμένοντας. Έπρεπε να περιμένουμε δύο ώρες μετά το φαγητό πριν κολυμπήσουμε, δύο ώρες μεσημεριανό ύπνο για να ξεκουραστούμε και τις Κυριακές έπρεπε να μείνουμε νηστικοί όλο το πρωί για να κοινωνήσουμε. Ακόμα και οι πόνοι περνούσαν με την αναμονή.
Κοιτάζοντας πίσω, είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι είμαστε ακόμα ζωντανοι. Εμείς ταξιδεύαμε σε αυτοκίνητα χωρίς ζώνες ασφαλείας και αερόσακους. Κάναμε ταξίδια 10 και 12 ωρών, πέντε άτομα σε ένα Φιατάκι και δεν υποφέραμε από το «σύνδρομο της τουριστικής θέσης». Δεν είχαμε πόρτες, παράθυρα, ντουλάπια και μπουκάλια φαρμάκων ασφαλείας για τα παιδιά. Ανεβαίναμε στα ποδήλατα χωρίς κράνη και προστατευτικά, κάναμε ωτο-στοπ, καβαλάγαμε μοτοσικλέτες χωρίς δίπλωμα. Οι κούνιες ήταν φτιαγμένες από μέταλλο και είχαν κοφτερές γωνίες.
Ακόμα και τα παιχνίδια μας ήταν βίαια.
Περνάγαμε ώρες κατασκευάζοντας αυτοσχέδια αυτοκίνητα για να κάνουμε κόντρες κατρακυλώντας σε κάποια κατηφόρα και μόνο τότε ανακαλύπταμε ότι είχαμε ξεχάσει να βάλουμε φρένα. Παίζαμε «μακριά γαιδούρα» και κανείς μας δεν έπαθε κήλη ή εξάρθρωση. Βγαίναμε από το σπίτι τρέχοντας το πρωί, παίζαμε όλη τη μέρα και δεν γυρνούσαμε στο σπίτι παρά μόνο αφού είχαν ανάψει τα φώτα στους δρόμους. Κανείς δεν μπορούσε να μάς βρει. Τότε δεν υπήρχαν κινητά.
Σπάγαμε τα κόκκαλα και τα δόντια μας και δεν υπήρχε κανένας νόμος για να τιμωρήσει τους «υπεύθυνους» Ανοίγανε κεφάλια όταν παίζαμε πόλεμο με πέτρες και ξύλα και δεν έτρεχε τίποτα. Ήταν κάτι συνηθισμένο για παιδιά και όλα θεραπεύονταν με λίγο ιώδιο ή μερικά ράμματα. Δεν υπήρχε κάποιος να κατηγορήσεις παρά μόνο ο εαυτός σου. Είχαμε καυγάδες και κάναμε καζούρα ο ένας στον άλλος και μάθαμε να το ξεπερνάμε.
Τρώγαμε γλυκά και πίναμε αναψυκτικά, αλλά δεν ήμασταν παχύσαρκοι. Ίσως κάποιος από εμάς να ήταν χοντρός και αυτό ήταν όλο. Μοιραζόμασταν μπουκάλια νερό ή αναψυκτικά ή οποιοδήποτε ποτό και κανένας μας δεν έπαθε τίποτα.
Καμιά φορά κολλάγαμε ψείρες στο σχολείο και οι μητέρες μας το αντιμετώπιζαν πλένοντάς μας το κεφάλι με ζεστό ξύδι.
Δεν είχαμε Playstations, Nintendo 64, 99 τηλεοπτικά κανάλια, βιντεοταινίες με ήχο surround, υπολογιστές ή Ιnternet. Εμείς είχαμε φίλους. Κανονίζαμε να βγούμε μαζί τους και βγαίναμε. Καμιά φορά δεν κανονίζαμε τίποτα, απλά βγαίναμε στο δρόμο και εκεί συναντιόμασταν για να παίξουμε κυνηγητό, κρυφτό, αμπάριζα... μέχρι εκεί έφτανε η τεχνολογία. Περνούσαμε τη μέρα μας έξω, τρέχοντας και παίζοντας. Φτιάχναμε παιχνίδια μόνοι μας από ξύλα. Χάσαμε χιλιάδες μπάλλες ποδοσφαίρου. Πίναμε νερό κατευθείαν από τη βρύση, όχι εμφιαλωμένο, και κάποιοι έβαζαν τα χείλη τους πάνω στη βρύση.
Κυνηγούσαμε σαύρες και πουλιά με αεροβόλα στην εξοχή, παρά το ότι ήμασταν ανήλικοι και δεν υπήρχαν ενήλικοι για να μας επιβλέπουν. Θεέ μου!
Πηγαίναμε με το ποδήλατο ή περπατώντας μέχρι τα σπίτια των φίλων και τους φωνάζαμε από την πόρτα. Φανταστείτε το! Χωρίς να ζητήσουμε άδεια από τους γονείς μας, ολομόναχοι εκεί έξω στο σκληρό αυτό κόσμο! Χωρίς κανέναν υπεύθυνο! Πώς τα καταφέραμε;
Στα σχολικά παιχνίδια συμμετείχαν όλοι και όσοι δεν έπαιρναν μέρος έπρεπε να συμβιβαστούν με την απογοήτευση. Κάποιοι δεν ήταν τόσο καλοί μαθητές όσο άλλοι και έπρεπε να μείνουν στην ίδια τάξη. Δεν υπήρχαν ειδικά τεστ για να περάσουν όλοι. Τι φρίκη!
Κάναμε διακοπές τρεις μήνες τα καλοκαίρια και περνούσαμε ατέλειωτες ώρες στην παραλία χωρίς αντιηλιακή κρέμα με δείκτη προστασίας 30 και χωρίς μαθήματα ιστιοπλοΐας, τένις ή γκολφ. Φτιάχναμε όμως φανταστικά κάστρα στην άμμο και ψαρεύαμε με ένα αγκίστρι και μια πετονιά. Ρίχναμε τα κορίτσια κυνηγώντας τα για να τους βάλουμε χέρι, όχι πιάνοντας κουβέντα σε κάποιο chat room και γράφοντας ; ) : D : P
Είχαμε ελευθερία, αποτυχία, επιτυχία και υπευθυνότητα και μέσα από όλα αυτά μάθαμε και ωριμάσαμε. Δεν θα πρέπει να μάς παραξενεύει που τα σημερινά παιδιά είναι κακομαθημένα και χαζοχαρούμενα.
Αν εσύ είσαι από τους «παλιούς»... συγχαρητήρια! Είχες την τύχη να μεγαλώσεις σαν παιδί...

Κι εγώ γεννήθηκα πολύ πριν το 1985, και αυτό το κείμενο εκφράζει και κάποιες δικές μου σκέψεις...

Όμως τώρα έχω δικό μου παιδί... και σκέφτομαι και τα εξής:

Παίζαμε σκαρφαλώνοντας στα δέντρα και η μάνα μας φώναζε μην πέσουμε και χτυπήσουμε. Τα σημερινά παιδιά παίζουν κυρίως μέσα στο διαμέρισμα, οπότε είναι πιο περιορισμένες οι επιλογές τους. Ο αδελφός μου από την άλλη έχει και τρία (3) κατάγματα στα χέρια, τα δύο στο ίδιο ακριβώς σημείο, και βγαλμένη κλείδα και ώμο από πτώσεις πάνω στο παιχνίδι (ατυχήματα που τον ταλαιπωρούν μέχρι σήμερα). Δεν θέλω να χτυπήσει το μικρό μου, αλλά δεν θέλω και να μεγαλώνει κλεισμένο στο σπίτι.

Εξαφανιζόμασταν με τα ποδήλατα, η μάνα μας τρελαινότανε από την αγωνία και μείς γελάγαμε. Τότε όμως ο δρόμος ήταν χωματόδρομος και αυτοκίνητο περνούσε δυο τρείς φορές τη μέρα. Σήμερα στο ίδιο σημείο είναι άσφαλτος και τα αυτοκίνητα περνάνε συχνότατα και με μεγάλη ταχύτητα, οπότε το δικό μου το παιδί πώς να το αφήσω έξω με το ποδηλατάκι; – χώρια που φοβάμαι και μη μου το πάρουνε ή μην το βιάσουνε (γιατί; λίγα γίνονται;;)

Δεν είχαμε αερόσακους κ.τ.λ. αλλά τότε δεν υπήρχε η Αττική οδός να τρέχουμε με 120 χλμ αλλά η παλιά Λαυρίου και πηγαίναμε με 60. Για να πάμε από την Αγ. Παρασκευή στο Μαρκόπουλο θέλαμε 45 λεπτά και μπορεί να συναντούσαμε και 3-4 φορτηγά στο δρόμο. Τώρα το κάνουμε σε 15’ και συναντάμε και 53 φορτηγά που τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Το παιδί λοιπόν το έχω δεμένο στο ειδικό καθισματάκι.
Άλλες οι εποχές, άλλες οι ταχύτητες, άλλοι οι κίνδυνοι, άλλες οι ανάγκες!

Δεν πίναμε εμφιαλωμένο νερό αλλά και η μόλυνση του περιβάλλοντος δεν ήταν στο ίδιο επίπεδο.
Δεν βάζαμε το 30άρι αντηλιακό, αλλά ούτε η τρύπα του όζοντος είχε επεκταθεί σε τέτοιο βαθμό.
Δεν είχαμε καλοριφέρ, με το τζάκι και μια σόμπα μεγαλώσαμε, δεν πάθαμε τίποτα αλλά το χειμώνα κάναμε μπάνιο κάθε Σάββατο τρέμοντας από το κρύο. Ο κόσμος προοδεύει, δεν θα ήθελα και το παιδί μου να μεγάλωνε τουρτουρίζοντας.
Είχαμε ένα αυτοκίνητο στην οικογένεια (τετραμελής οικογένεια). Σήμερα έχουμε τρία στο ίδιο σπίτι (με τρεις ενήλικες στην οικογένεια, ένα ο καθένας δηλαδή). Τότε όμως δούλευε μόνο ο μπαμπάς και είχε ανάγκη μετακίνησης, σήμερα δουλεύουμε όλοι.

Τρώγαμε γλυκά που μας έφτιαχνε η μαμά μας κάθε Κυριακή. Όταν τελείωνε το γλυκό έπρεπε να περιμένουμε μέχρι την επόμενη Κυριακή να μας ξαναφτιάξει – μεσοβδόμαδα δεν μας έφτιαχνε ούτε μας αγόραζε έτοιμα – οπότε το τρώγαμε με μέτρο για να μας φτάσει. Δεν το πλακώναμε σε μια μέρα. Ένα ανιψάκι μου τρώει 2 φέτες ψωμί με μπόλικη μερέντα για απογευματινό και ζει σε διαμέρισμα, ενώ εμάς μας δίνανε ψωμί με μέλι και παίζαμε όλη μέρα έξω – τα καίγαμε όλα! Στο ανιψάκι έδωσα μέλι και τό’φτυσε.
Εμείς μαθαίνουμε τα παιδιά μας τί να τρώνε και σε τί ποσότητα.

Δεν είχαμε ηλεκτρονικά παιχνίδια, ούτε καν πολλά παιχνίδια.
Μια κούκλα είχα εγώ όλα τα χρόνια μου, και την αγαπούσα και την πρόσεχα σαν τα μάτια μου. Κι ο αδελφός μου ένα κάστρο playmobil με ιππότες και 2-3 αυτοκινητάκια που τα θυμάται ένα-ένα: το μπλε το ρενό το 5, την κόκκινη μαζεράτι, και ένα φορτηγάκι. Η μικρή μου έχει μια κούτα παιχνίδια που τα ξεχνάει, και 5 παραμυθάκια που τα διαβάζουμε κάθε μέρα. Το ανιψάκι μου έχει δύο σάκους πιο ψηλούς από το μπόι του γεμάτους παιχνίδια όλα κατεστραμμένα.
Εμείς τα μαθαίνουμε να είναι αχόρταγα και να μην σέβονται αυτά που έχουν.

Τηλεόραση είχαμε μια ασπρόμαυρη της συμφοράς, από κείνες με τις δύο κεραίες από πάνω, που για να αλλάξεις κανάλι έπρεπε να σηκωθείς να πατήσεις το κουμπί και να αλλάξεις και θέση στις κεραίες για να ‘’πιάσει’’. Σήμερα τα περισσότερα σπίτια έχουν περισσότερες από μια τηλεοράσεις, και πολύ συχνά οι γονείς ενθαρρύνουν τα παιδιά να πάνε να δουν τηλεόραση ή να παίξουν ηλεκτρονικό, για να τους αφήσουν λίγο ήσυχους – οπότε δεν φταίνε τα παιδιά που μαθαίνουν να απασχολούνται με τέτοιου είδους παιχνίδια. Εδώ, ακόμα και οι γονείς συμβαίνει να παρακολουθούν διαφορετικά προγράμματα π.χ. ο ένας αθλητικά στο σαλόνι, και ο άλλος ταινία στο υπνοδωμάτιο. Πάει λοιπόν και η επικοινωνία!
Εμείς τα μαθαίνουμε να βλέπουν τηλεόραση και να παίζουν με τα ηλεκτρονικά και όχι να διαβάζουν ή να κάνουν κάτι άλλο.
Σήμερα το παιδί μου βλέποντας εμένα τραβάει το καρεκλάκι του δίπλα μου, σκαρφαλώνει στο γραφείο και παίρνει μολυβάκια να γράψει, ή βιβλίο να "διαβάσει", ή το ποντίκι του υπολογιστή και κάνει κλικ. Εγώ σκαρφάλωνα στον πάγκο της κουζίνας κι έπαιρνα την κουτάλα της μάνας μου, ή ζυμάρι κ.τ.λ. να μαγειρέψω. Τί παράδειγμα δίνουμε στα παιδιά μας;

Στην εποχή μας, επιβάλλεται τα παιδιά να εξοικειωθούν με την τεχνολογία. Το πώς θα την χρησιμοποιήσουν εξαρτάται από τα μαθήματα που θα τους δώσουμε. Ο υπολογιστής δεν χρησιμεύει μόνο για παιχνίδια και chat. Το internet μπορεί να έχει αρνητική πλευρά, αλλά δεν παύει να είναι και μια αστείρευτη πηγή γνώσεων και ένα παράθυρο προς όλον τον κόσμο.

Δεν πιστεύω ότι τα σημερινά παιδιά είναι κακομαθημένα και χαζοχαρούμενα, ενώ εμείς τότε ήμασταν καλύτεροι.

Και σήμερα και τότε τα παιδιά ήταν και είναι ο καθρέφτης του γονιού.

Σήμερα τα παιδιά μεγαλώνουν σε έναν κόσμο πιο σκληρό από αυτόν που μεγαλώσαμε εμείς, με μαμάδες εργαζόμενες και γονείς που ασχολούνται λιγότερο μαζί τους. Έχουν λιγότερη ελευθερία, και λιγότερους φίλους. Θα αντιμετωπίσουν πιο μολυσμένο περιβάλλον, πιο κακή ποιότητα τροφής, περισσότερη μοναξιά, πιο εξωπραγματικά πρότυπα ομορφιάς, πιο σκληρό ανταγωνισμό, θα δυσκολευτούν περισσότερο από εμάς να βρουν δουλειά σε μια κοινωνία με όλο και μεγαλύτερες απαιτήσεις και όλο και μεγαλύτερους κινδύνους. Και για όλα αυτά υπεύθυνοι είμαστε εμείς, γιατί εμείς τους τα κληροδοτούμε!

Μην υποτιμάτε και κυρίως μην κατηγορείτε τα νέα παιδιά, δώστε τους το παράδειγμα και όσο περισσότερα εφόδια μπορείτε!